Niedozwolone klauzule w umowach bankowych: na co warto zwrócić uwagę?

Powód zastrzeżenia karty powinien być konkretny …

Jedna z klauzul, które wkrótce pojawią się w rejestrze UOKiK-u dotyczy zastrzegania kart płatniczych. Pozwany bank w swoim wzorcu umownym zamieścił zapis, który przyznawał mu prawo do zastrzeżenia karty „z ważnych powodów”. Miały one wystąpić w przypadku,  gdy: klient naruszył postanowienia umowy lub zachodziło podejrzenie, że karta służyła do wykonywania nieuprawnionych czynności. Co istotne bank potraktował wymienione przesłanki jako przykłady i zagwarantował sobie możliwość wskazania innych „ważnych powodów”. Podobnie uregulowano kwestię wznawiania karty płatniczej. W odpowiedzi Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumenta orzekł, że katalog okoliczności, które powodują wypowiedzenie umowy lub zmianę zasad świadczenia usługi musi być jasno sprecyzowany i zamknięty. Taka zasada dotyczy również innych produktów finansowych.

Bank musi ponieść odpowiedzialność za nieprawidłowe wykonanie rozliczeń

Kolejna z klauzuli, które niedawno zakwestionował UOKiK dotyczyła zakresu odpowiedzialności banku prowadzącego rachunek na rzecz klienta (patrz numer 4228 w rejestrze klauzul niedozwolonych). Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumenta po zbadaniu wspomnianego zapisu stwierdził, że każda umowa, w której bank zobowiązuje się do wykonywania rozliczeń pieniężnych  musi precyzować konsekwencje ich wadliwej realizacji. Podmiot prowadzący rachunek w żaden sposób nie może uchylać się od odpowiedzialności za  nieprawidłowe świadczenie usług. Niedozwolone jest wprowadzanie niejasnego podziału wyrządzonych szkód (przykład: „bank odpowiada tylko za rzeczywiste straty”). UOKiK orzekł również, że wzorzec umowy powinien zawierać informacje o ewentualnym odszkodowaniu, które przysługuje klientowi. 

Opłaty za windykację powinny być uzasadnione kosztami

Rodzime banki zwykle pobierają opłaty za realizację określonych procedur windykacyjnych. Klienci najczęściej są obciążani kosztem pisemnych i telefonicznych monitów oraz czynności windykacyjnych, które wiążą się z wizytą osoby reprezentującej kredytodawcę (tzw. windykacja terenowa). Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumenta wielokrotnie zwracał uwagę, że windykacja nie powinna stanowić dla banku dodatkowego źródła zysku. Ewentualne opłaty windykacyjne nie mogą być traktowane jako kara dla niesolidnego klienta. Naliczanie takich obciążeń jest uzasadnione tylko wtedy, gdy służą one do pokrycia kosztów wykonanych czynności bankowych.

W nawiązaniu do powyższych reguł warto dodać, że pod koniec ubiegłego roku na listę niedozwolonych klauzul trafiło kilka zapisów, które dotyczą zawyżonych kosztów windykacji (patrz numery 4069, 4070, 4071, 4072 oraz 4073). UOKiK zwrócił uwagę, że pozwany bank uzależniał wysokość opłaty za windykację terenową od sumy zaległości płatniczych. Takie rozwiązanie wskazuje, że wspomniana opłata nie miała wiele wspólnego z rzeczywistymi kosztami interwencji windykatora.