Minister całkowicie zlikwiduje rynek chwilówek przez Internet?

W marcu 2016 roku zostały wprowadzone limity kosztu pozaodsetkowego kredytów konsumenckich. Ta zmiana miała praktyczne znaczenie tylko dla branży pożyczek pozabankowych. Dzięki ustaleniu limitów dotyczących m.in. prowizji za udzielenie chwilówki i przedłużenie terminu spłaty, poprzedni rząd chciał wyeliminować z rynku „najdroższe” pożyczki. Ten cel został osiągnięty, ale jednocześnie ujawniły się mniej korzystne skutki regulacji. Wiele najbardziej konkurencyjnych firm pożyczkowych (np. Vivus) podniosło prowizje, aby skompensować sobie ograniczenia kosztowe dotyczące przedłużania spłaty. Dlatego nie można powiedzieć, że limity z marca 2016 roku zdecydowanie poprawiły sytuację pożyczkobiorców. Mimo tego Ministerstwo Sprawiedliwości w grudniu 2016 roku zaproponowało wprowadzenie znacznie bardziej restrykcyjnych ograniczeń. W przypadku pożyczek pozabankowych, taka zmiana skutkowałaby likwidacją praktycznie całego rynku.

Nawet wiodący pożyczkodawcy mieliby problem z zaostrzonymi limitami
Zgodnie z obowiązującymi regulacjami, limit kosztów pozaodsetkowych dla kredytów konsumenckich (w tym również pożyczek pozabankowych), zależy od długości okresu spłaty i pożyczonej kwoty. Wspomniane ograniczenie kosztów pozaodsetkowych oblicza się przy pomocy następującego wzoru.

60 firm pożyczkowych w jednym miejscu. Porównaj oferty »
MPKK ≤ (K × 25%) + (K x (n/R) x 30%)
Dodatkowo: MPKK ≤ 100% x K (niezależnie od okresu spłaty)
Symbole:
MPKK – maksymalna wysokość pozaodsetkowych kosztów pożyczki (np. początkowej prowizji i opłat za przedłużenia)
K – całkowita kwota pożyczki
n – okres spłaty wyrażony w dniach
R – liczba dni w roku

Zobacz, jakie są obecnie ograniczenia wysokości kosztu chwilówek »

Ministerstwo Sprawiedliwości proponuje ustalanie wspomnianego limitu kosztów pozaodsetkowych, na podstawie następującego wzoru (oznaczenia takie same jak poprzednio):
MPKK ≤ (K × 10%) + (K x (n/R) x 10%)
Dodatkowo: MPKK ≤ 75% x K (niezależnie od okresu spłaty)

Nietrudno zauważyć, że planowane regulacje są znacznie bardziej restrykcyjne dla firm pożyczkowych. W przypadku miesięcznej pożyczki, limit dopuszczalnych kosztów pozaodsetkowych będzie ponad dwa i pół raza niższy. Dodatkowo Ministerstwo Sprawiedliwości nie zamierza zmieniać limitu z kodeksu cywilnego, który dotyczy wysokości odsetek (zobacz artykuł 359 paragraf 2 indeks 1 KC). Maksymalne oprocentowanie pożyczek nadal nie będzie mogło przekraczać dwukrotności odsetek ustawowych (obecnie: 10,00% w skali roku = 2 x 5,00%). Odsetki ustawowe ustala się jako sumę stopy referencyjnej NBP (aktualnie: 1,50%) i wskaźnika wynoszącego 3,50 punktu procentowego.
Przeczytaj więcej o odsetkach ustawowych i odsetkach za zwłokę na eBroker.pl »

Praktyczne skutki proponowanych zmian, byłyby bardzo znaczące dla rynku pożyczek pozabankowych. Można się o tym przekonać na przykładzie wiodących chwilówek z okresem spłaty 30 dni (wartość: 1000 zł, pożyczka dla stałych klientów). Nawet rynkowy lider (Vivus) przekracza proponowany limit kosztów o 38%. W przypadku takich firm jak Alfa Kredyt i SuperGrosz, konieczne byłoby obniżenie kosztów pozaodsetkowych o mniej więcej połowę. Jeszcze większa obniżka, musiałaby dotyczyć kosztu chwilówek oferowanych przez Filarum i SohoCredit.
W nawiązaniu do tematu limitów kosztowych warto nadmienić, że Ministerstwo Sprawiedliwości w swoim projekcie ustawy przewiduje surową karę (od 3 miesięcy do 5 lat więzienia) za pobieranie i naliczanie kosztów kredytu konsumenckiego przekraczających ustawowe ograniczenia.

Ministerstwo najprawdopodobniej złagodzi swoje podejście do pożyczek
Właściciele firm pożyczkowych i osoby zainteresowane dalszym istnieniem chwilówek mogą się pocieszać, że radykalne propozycje Ministerstwa Sprawiedliwości nie wzbudziły entuzjazmu instytucji opiniujących nowy projekt ustawy. Do proponowanych zmian, dość sceptycznie odniosła się Komisja Nadzoru Finansowego. Podobne stanowisko zajął też Narodowy Bank Polski, który zwraca uwagę, że proponowane regulacje mogłyby zwiększyć tzw. szarą strefę pożyczkowa. Podobne zastrzeżenia ma Rzecznik Finansowy, czyli instytucja chroniąca m.in. kredytobiorców. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, zwraca z kolei uwagę na nieprecyzyjny charakter proponowanych regulacji. Decydujące znaczenie może mieć krytyczna ocena projektowanych przepisów przez Ministerstwo Rozwoju i Finansów.

60 firm pożyczkowych w jednym miejscu. Porównaj oferty »
Wydaje się bardzo prawdopodobne, że Ministerstwo Sprawiedliwości pod naporem krytyki podwyższy wysokość proponowanych limitów kosztu pozaodsetkowego. Konieczne będzie również dokładniejsze przeanalizowanie skutków planowanych regulacji. Wprowadzenie ustawowych zmian w obecnym kształcie, mogłoby spowodować rozrost „szarej strefy pożyczkowej” i faktyczny wzrost kosztu pożyczek dla osób, które nie mogą uzyskać ich w banku lub SKOK-u.