Ile VAT-u jest w kajzerce?

Tylko konsument nie może odliczyć VAT-u

Podatek od towarów i usług (VAT – ang. Value Added Tax) jest jednym z ewidentnych składników każdej ceny. Drenuje on nasz portfel przy dokonywaniu legalnego zakupu towaru lub usługi.

Większość przedsiębiorców na każdym etapie obrotu towarami oraz usługami może obliczyć kwotę zapłaconego VAT-u i otrzymać jego zwrot z urzędu skarbowego. W najgorszej sytuacji znajduje się konsument. Przeciętny Kowalski nie może odliczyć sobie kwoty zapłaconego VAT-u. Można zatem powiedzieć, że to on jest „ofiarą” podatku VAT. Musi go płacić codziennie, nieraz po kilka razy – na przykład, gdy pije kawę w kawiarni albo kupuje najmniejszą rzecz w sklepie.

Do 31 grudnia 2016 r. podstawową stawka podatku VAT ma wynosić 23%. W przypadku niektórych towarów i usług, które są ważne ze społecznego punktu widzenia (np. żywność, książki) obowiązują stawki obniżone: 8% i 5%. Do końca 2010 r. stosowano niższe stawki: podstawową 22% oraz preferencyjne 7% i 3%. Nie oznacza to jednak, że w 2011 r. nastąpił prosty wzrost podatku VAT o 1-2 punkty procentowe. Warto pamiętać, że w ramach podatkowych zmian (równocześnie z podwyższeniem stawek) zmieniono podział produktów i usług podlegających opodatkowaniu na określonym poziomie.

Przeciętna polska rodzina co miesiąc płaci 37,69 zł za wyższy VAT

Kto wie, ile podatku VAT płaci kupując rano kajzerkę na śniadanie za 22 gr? Niewiele osób zastanawia się nad tym ... Wielu z nas nie bierze nawet paragonu ze sklepowej kasy, bo „to tylko zbędny śmieć”…

Jeden grosz (5%) - tyle z 22 groszy płaconych za każdą kajzerkę „zjada” budżet państwa. Kolejne przykłady zmiany cen pod wypływem podatku VAT można znaleźć w poniższej tabeli.

W ramach kolejnego przykładu, który opiera się na danych GUS przyjmijmy, że:

• przeciętna czteroosobowa polska rodzina wydaje miesięcznie 3786 zł
• 2000 zł jest przeznaczane na usługi i artykuły objęte stawką 23%
• reszta podanej kwoty (1786 zł) po połowie jest przeznaczana na produkty i usługi opodatkowane stawkami 5% i 8% (są one stosowane m.in. w odniesieniu do szeregu artykułów żywnościowych)

Na podstawie podanych wartości liczbowym można obliczyć, że miesięczny koszt obowiązujących od 2011 r. wyższych stawek podatku VAT wynosi 37,69 zł. To oznacza, że w ciągu trzech najbliższych lat „dzięki” podwyżce VAT portfel analizowanej rodziny schudnie o 1356,84 zł. Bogatsza będzie za to państwowa kasa - w 2012 r. z podatku VAT wpłynęło do niej 120 mld zł. W 2013 r. najpierw miało to być 126,4 mld zł, a po jesiennej nowelizacji budżetu początkowa kwotę obniżono do 113 mld zł. W 2014 r. rząd chce uzyskać z tytułu VAT około 115,7 mld zł. W tej kwocie będzie zawierał się również grosz pochodzący ze sprzedaży wspomnianej kajzerki.

Polskie stawki są jednymi z najwyższych w UE ...

Podatek VAT jest podstawowym źródłem dochodów budżetowych w wielu państwach. Stosują go również wszystkie kraje Unii Europejskiej. Dyrektywa Rady Europejskiej 2006/112/EC stanowi, że minimalna podstawowa stawka VAT-u w krajach Unii Europejskiej nie może być niższa niż 15%. Górna granica wspólnotowej stawki VAT nie jest ograniczona. Z tej luki prawnej skwapliwie skorzystały węgierskie władze. Podstawowa stawka podatku VAT w ojczyźnie gulaszu wynosi aż 27% (patrz poniżej).

Nietrudno zauważyć, że Polska plasuje się wśród krajów, które stosują najwyższe stawki podatku od towarów i usług. VAT wyższy niż Polacy płacą tylko mieszkańcy Węgier (27%), Szwecji, Danii i Chorwacji (25%) oraz Rumunii i Finlandii (24 proc.). Podstawową stawkę na „polskim” poziomie (23%) prócz Irlandii stosują dwa kraje zmagające się z kryzysem - Grecja i Portugalia. Warto zauważyć, że w innych państwach UE, które zmagają się z gospodarczymi problemami (Hiszpania, Włochy i Cypr) główna stawka VAT jest niższa od 23%. W przypadku Cypru podatek od towarów i usług wynosi tylko 19%.