Czas na ojców: dziecko czy praca?

"summary">Przygotuj swoje dziecko na przyszłość! Zapewnij dobry start

Ustawa z 28 maja 2013 r. o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 675) miała być rewolucyjnym elementem prorodzinnej polityki obecnego rządu. Wprowadziła bowiem także nowy rodzaj urlopu z tytułu urodzenia dziecka – urlop rodzicielski, płatny dla wszystkich opłacających składki na ubezpieczenie chorobowe. Przysługuje on rodzicom w wymiarze 26 tygodni. Łącznie z urlopem macierzyńskim (20 tygodni) oraz dodatkowym urlopem macierzyńskim (6 tygodni) rodzice mogą więc sprawować opiekę nad swym nowo narodzonym dzieckiem aż przez 52 tygodnie. Nowelizacja ustawy pozwala rodzicom dzielić się opieką nad dzieckiem – matka może zrezygnować z urlopów na rzecz ojca dziecka. Mogą się również dzielić tymi urlopami w dowolnych proporcjach, albo brać je naprzemiennie lub razem.

Ideał sięgnął… życia

Jak to nieraz w przypadku pomysłów nie tylko tego rządu bywa – miało być pięknie. Ojcowie mieli bardziej angażować się w wychowanie swych dzieci. Kobiety, pewne pomocy swych partnerów, miały rodzić chętniej, ergo – w Polsce miało rodzić się więcej dzieci (w 2013 r. tzw. współczynnik dzietności wyniósł ok. 1,3 dziecka na kobietę w wieku rozrodczym, co daje nam 212 miejsce wśród 224 badanych po tym względem przez ONZ krajów i terytoriów). Pracodawcy mieli przychylniejszym okiem patrzeć na młode matki: po porodzie miały one wcześniej wracać do pracy, a choroba dziecka nie była równoznaczna z absencją matki, no bo przecież opiekę nad maluchem sprawuje ojciec…
Tyle teoria. A praktyka? Autorzy ustawy nie wzięli pod uwagę dwóch czynników. Pierwszy to podejście pracodawców do faktu, że również mężczyźni mogą iść na urlop rodzicielski, drugi – finansowego aspektu nowych przepisów dla młodych (przeważnie) rodzin.

Szef patrzy krzywym okiem

Do tej pory pracodawcy, zwłaszcza ci z niewielkich firm, bali się zatrudniać tylko młode kobiety. Ryzyko, że zajdą w ciążę, być może niejedną, było bowiem duże. Teraz boją się zatrudniać także młodych mężczyzn, bo a nuż przyjdzie im ochota wziąć urlop rodzicielski i angażować się w życie rodzinne? Wystarczy im – pracodawcom – że młodym tatusiom muszą udzielić dwóch tygodni urlopu ojcowskiego. „Muszą”, bo pracodawca nie może odmówić jego udzielenia. Jest on niezależny od urlopu macierzyńskiego, a niewykorzystany przepada. Ojciec może go wykorzystać równolegle z mamą (np. tuż po porodzie), lub później – ale tylko do momentu, gdy dziecko ukończy pierwszy rok życia. W 2013 r. z urlopu takiego skorzystało co najmniej 28,7 tys. ojców, choć nie są to dane pełne (ZUS ma je tylko z firm zatrudniających do 20 osób). W tym roku tatusiów na urlopach ojcowskich może być więcej, bo tylko w styczniu br. wzięło je już 4,5 tys. mężczyzn.
Gdy zaś pracodawca zgodzi się, by ojciec poszedł na urlop rodzicielski, to niewykluczone, że dobrze to zapamięta. 

Masz PIT? Masz kredyt!
Pożycz do 150 000 zł bez dodatkowych zaświadczeń

Gdy przemawia ekonomia

Pójście ojca na urlop rodzicielski z reguły bywa dla rodziny nieopłacalne także z powodów finansowych. A to dlatego, że to właśnie mężczyźni zarabiają więcej; w 2013 r. mediana zarobków mężczyzn brutto wyniosła 4,5 tys. zł, kobiet – 3,6 tys. zł. Osoba przebywająca na urlopie rodzicielskim otrzymuje 80 proc. swego wynagrodzenia. Z prostego rachunku wynika, że – przy zarobkach jak wspomniane wyżej – dochody rodziny będą niższe o 720 zł, gdy na urlop pójdzie matka, lub o 900 zł, gdy dzieckiem zajmował będzie się ojciec. Nietrudno się domyślić, które rozwiązanie wybiorą młodzi rodzice. Jeśli rozziew między zarobkami małżonków jest większy okazać się nawet może, iż owe 20 proc., o które zmniejszane jest wynagrodzenie jednego, to cała pensja drugiego (gdy np. jedno zarabia 5 tys. zł, a drugie tylko tysiąc).

Matki wciąż niezastąpione

Wspomniane powody i szereg pomniejszych sprawiają, że dzieci w wieku do jednego roku życia wciąż wychowywane są głównie przez matki. Ojcowie w styczniu br. (nowszych danych ZUS jeszcze nie ma) stanowili ledwie 1,4 proc. opiekunów takich maluchów.